Gabinet kosmetyczny czy studio tatuażu? Błąd w sztuce może zdarzyć się każdemu. Praktyczne aspekty działalności.

Ogólnopojęta branża beauty to dzisiaj bardzo duży rynek, który już dawno wymknął się tradycyjnej definicji tego określenia. Postępująca technologia oraz popularyzacja zabiegów z pogranicza medycyny i kosmetologii czy też rozwijająca się moda na tatuaże i piercing spowodowały szybki przyrost salonów urody, gabinetów kosmetycznych oraz studiów tatuaży i piercingu. Wiele osób z tego grona to samodzielni przedsiębiorcy prowadzący działalność we własnych lokalach i zatrudniający pracowników, ale występuje też duża grupa freelancerów, którzy współpracują z takimi przedsiębiorcami na zasadzie umów o współpracy (B2B) czy o dzieło.

Jednym z istotnych ryzyk dla wspomnianych osób to utrata dochodu w przypadku czasowej niezdolności do pracy, która powoduje problemy z finansowaniem bieżących wydatków oraz ponoszeniem kosztów działalności. Uwidoczniło się to zwłaszcza w okresie pandemii Covid-19. Tematowi temu oraz możliwym rozwiązaniom poświęcony był osobny artykuł, który można znaleźć tutaj.

Dzisiaj „na tapetę” bierzemy jednak nie mniej ważny aspekt działalności jakim jest odpowiedzialność cywilna z tytułu błędów jakie można popełnić przy świadczeniu tego typu usług oraz jakie skutki mogą wywołać roszczenia od niezadowolonych klientów.

Odpowiedzialność cywilna w ujęciu ogólnym

Każda osoba świadcząca usługi lub sprzedająca produkty ponosi odpowiedzialność za swoje działania i zaniechania. Wyrazem tego są zapisy w aktach prawnych regulujących daną działalność, ze szczególnym uwzględnieniem kodeksu cywilnego (kc), który odwołuje się w tym zakresie do:

• odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i nast. kc), czyli takiej, w ramach której każda osoba, która wyrządziła drugiej szkodę, zobowiązania jest do jej naprawienia
• odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i nast. kc), czyli takiej gdzie na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (np. usługi, na którą umówiły się strony) powstała szkoda

Należy pamiętać, że powstanie szkody rodzi ryzyko roszczenia od osoby poszkodowanej. Może ono przybrać postać:

• reklamacji – czyli postępowania, w którym klient wnosi o usunięcie / naprawienie wad w wykonanej usłudze np. wykonanie tatuażu niezgodnie z ustaleniami / zawartą umową lub nieudany zabieg kosmetyczny lub taki, który zakończył się rozstrojem zdrowia. Należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującym prawem brak odpowiedzi na reklamację w ciągu 14 dni oznacza jej automatyczne uznanie
• odszkodowania – czyli sytuacji, gdzie na drodze postępowania ugodowego lub sądowego zostanie przyznana klientowi określona kwota pieniędzy, która ma pokryć szkodę o charakterze majątkowym np. utracone korzyści lub rekompensata kosztów leczenia czy rehabilitacji
• zadośćuczynienia – czyli sytuacji, gdzie na drodze postępowania ugodowego lub sądowego zostanie przyznana klientowi określona kwota pieniędzy, która ma stanowić rekompensatę szkody niemajątkowej np. cierpienie fizyczne, ale również psychiczne, które spowodowało stany lękowe, czy depresje lub pogorszenie jakości życia

Jak widać wachlarz oręża jakim może posłużyć się niezadowolony klient jest szeroki. Należy przy tym mieć na uwadze fakt, że w przypadku zadośćuczynienia nie istnieje limit odpowiedzialności tzn. że od wyobraźni poszkodowanego i zgromadzonego materiału dowodowego oraz siły jego prawnika lub kancelarii odszkodowawczej, których na rynku jest co raz więcej, zależeć będzie ostateczna kwota jaka będzie należna klientowi.

Jakie rodzaje szkód występują w branży beauty

Wszystko zależy od rodzaju i charakteru świadczonych usług oraz okoliczności w jakich doszło do szkody. Do najczęstszych powodów roszczeń zalicza się:

• przeniesienie choroby zakaźnej w wyniku zaniedbań podczas zabiegu lub w procesie sterylizacji narzędzi albo w związku z nieprzestrzeganiem zaleceń sanitarnych
• wywołanie rozstroju zdrowia w wyniku przeprowadzonego zabiegu / usługi np. ostra reakcja alergiczna, upośledzenie nerwów danej partii ciała, uszkodzenie skóry, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie krążenia
• wada w wykonanej usłudze / nieuzyskanie ostatecznego rezultatu, na który umówione były strony np. tatuaż nie odpowiada ustalonemu wcześniej wzorowi i kolorom lub zabieg korekcyjny nie dał umówionych efektów albo spowodował wady estetyczne na twarzy / na ciele
• szkody wynikłe podczas pobytu w salonie, ale nie związane stricte z samą usługą np. złamanie nogi na śliskiej podłodze,  zniszczenie odzieży lub innych rzeczy należących do klienta, poparzenie wrzątkiem itp.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że odpowiedzialność właściciela salonu / gabinetu / studia oraz osób, które podnajmują stanowisko w takim miejscu w celu świadczenia usług jest pełna tzn. odpowiadają one w pełni za szkodę całym majątkiem osobistym. W przypadku osób świadczących usługi w takim miejscu na podstawie umowy o dzieło / zlecenia odpowiedzialność jest solidarna tzn. że osoba taka odpowiada solidarnie za szkodę razem ze zleceniodawcą.

Jak mogę zadbać o bezpieczeństwo prawne mojej działalności

Przede wszystkim w zależności od charakteru prowadzonej działalności należy w miejscu świadczenia usług wdrożyć wymagane prawem procedury lub takie, które ograniczają ryzyko odpowiedzialności w przypadku wniesienia roszczenia:

• przestrzeganie wymogów sanitarnych, w tym związanych ze sterylizacją narzędzi i urządzeń służących do zabiegów
• stosowanie rękawiczek lateksowych i osłon na twarz jeśli wymaga tego charakter zabiegu
• odpowiednia utylizacja produktów i substancji niebezpiecznych, zwłaszcza odpadów medycznych (patrz rejestr BDO)
• wprowadzenie regulaminu świadczonych usług, tam gdzie nie są stosowane umowy indywidualne z klientami
• przeprowadzanie wywiadu zdrowotnego z klientem przed wykonaniem usługi / zabiegu w celu wyeliminowania ryzyk niepożądanych np. istniejące choroby alergiczne, uczulenie na jakieś substancje
• uzyskanie przed zabiegiem medycyny estetycznej lub o charakterze korekcyjnym zgody klienta na jego przeprowadzenie oraz poinformowanie o możliwych skutkach takiego zabiegu

Wprowadzenie powyższych zaleceń może ograniczyć ryzyko błędu lub stanowić czynnik sprzyjający w przypadku ewentualnego sporu sądowego, ale nie ograniczy ryzyka samego roszczenia i skutków jakie ono wywołuje. W tym celu powszechnie stosowanym rozwiązaniem jest zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, która w zależności od wykonywanych usług zapewni ochronę prawną na wypadek roszczeń oraz stanowić będzie „skarbonkę”, z której wypłacone będzie ewentualne odszkodowanie.

Ważne jest wówczas, aby zadbać o właściwy zakres polisy, która obejmie ochroną przypadki wskazane w artykule oraz zapewni wystarczającą sumę gwarancyjną (100 – 300 tys. zł) pozwalającą na realne pokrycie szkód. Istotne jest też to, że w przypadku usług kosmetycznych lub z pogranicza medycyny estetycznej o zakresie polisy decydować będą posiadane kwalifikacje zawodowe, które najczęściej rozgranicza się na:

• kosmetyczkę (osoba, która ukończyła kursy kosmetyczne)
• technika usług kosmetycznych (osoba, która ukończyła technikum lub 2 letnie technikum policealne w tym kierunku)
• kosmetologa (osoba, która ukończyła studia wyższe na tym kierunku)
• zawód medyczny (np. pielęgniarka, która ukończyła specjalistyczne kursy z obszaru medycyny estetycznej)

Koszt roczny tego typu umów przy limicie 100 tys. to ok. 40 zł miesięcznie, niewiele jak na dzisiejsze realia rynkowe, a zwłaszcza jak pomyślimy o ryzyku z jakim muszą się mierzyć przedstawiciele branży beauty.

Przykładowe orzeczenia sądowe

• I ACa 156/17 – poparzenia skóry po wykonaniu zabiegu z użyciem promieniowania laserowego
• XII C 45/18 – zmiany skórne po wykonaniu zabiegu mezoterapii igłowej
• VI ACa 665/11 – poparzenia skóry po wykonaniu zabiegu depilacji przy użyciu lasera